جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهایی است که در معرض تحریم های خارج از عرف بین الملل آمریکا قرار داشته است. ایالات متحده در خصوص ایران از تحریم های یک جانبه فراتر رفته و به انواع فشارها بر ایران در دوسطح آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل روی آورده است. در سطح آژانس بین المللی انرژی اتمی ، تلاش اخیر آمریکا معطوف به این امر شده که همکاری ایران با آژانس را که در بالاترین سطح در میان کشورهای عضو قرار دارد کم اهمیت جلوه داده و به سمت عدم ارائه دو مورد دسترسی تکمیلی که به اعتقاد ایران از طریق منابع غیر موثق به دست آمده است سوق دهد.
تصویب اولین قطعنامه علیه ایران از سال ۲۰۱۲ توسط شورای حکام آژانس در سی ام خرداد سال جاری در همین راستا ارزیابی می شود.
همچنین در سطح شورای امنیت سازمان ملل، تلاش اخیر آمریکا معطوف به تصویب قطعنامه جهت تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی ایران در جریان جلسه شورای امنیت جهت بررسی قطعنامه ۲۲۳۱ که در دهم تیرماه بود، شد. نتایج این نشست می توانست تهدیدی برای رویکرد چند جانبه گرایی و دیپلماسی سازمان ملل که سه رکن این سازمان یعنی توسعه پایدار، صلح ، امنیت و حقوق بشر بر آن مبتنی است، باشد.
حال آنکه این نشست با مخالفت قاطع برخی از اعضای شورای امنیت این سازمان و عدم همسویی سایر اعضای این شورا با خواسته ها و تمایلات یک جانبه آمریکا مواجه شد به نحوی که آمریکا بر خلاف ارزیابی اولیه اش از نتایج این جلسه حتی موفق به کسب همراهی کشورهای متحدش نیز نشد.
البته در کنار رخدادهای سیاسی فوق الذکر خصوصاً پس از خروج آمریکا از برجام در ۱۸ اردیبهشت سال ۱۳۹۷، بازار سرمایه ایران نیز تحولات عمده ای را در دو سطح بین المللی و ملی رقم زد. در سطح بین المللی باید اذعان کرد اگر چه علت عمده افزایش رشد چند برابری ارزش سبد سرمایه گذاران خارجی از اسفندماه ۱۳۹۷ تا کنون را می توان در راستای افزایش شاخص ارزیابی کرد اما رشد بی سابقه تعداد کدهای سهامداری اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی که ظرف مدت مشابه از ۱۲۹۰ کد به بیش از ۲۰۰۰ کد افزایش یافته است را می توان به جایگاه و جذابیت بین المللی بازار سرمایه ایران و از همه مهمتر قابل اعتماد بودن این بازار به عنوان بازاری شفاف، منصفانه و کارآ منسوب کرد.
همچنین فعالیت شرکای خارجی در سطح نهادهای مالی ایرانی از جمله شرکتهای رتبه بندی اعتباری دارای مجوز و فعال در بازار سرمایه ایران نیز در همین راستا ارزیابی می شوند.
اگرچه تحولات مثبت ناشی از همکاری های چندجانبه و دوجانبه بین المللی توسط بازیگران بازار سرمایه ایران در تحقق جایگاه فوق الذکر نقش مهمی را ایفا نمود، اما در سطح همکاری های چند جانبه مهمترین رخداد عضویت نهاد ناظر بازار سرمایه ایران در سازمان بین المللی کمیسیونهای اوراق بهادار (آیسکو) بود که پس از یک دهه تلاش در فروردین ماه ۱۳۹۵ منجر به عضویت پیوسته و سپس در آذرماه ۱۳۹۷ به ارتقای عضویت ایران از پیوسته به عادی (کامل) انجامید. تحقق این موضوع در ارتقای جایگاه ، جذابیت و قابل اعتماد بودن بازار سرمایه ایران تاثیر شایانی داشت.
البته در سطح همکاریهای دوجانبه ، امضای توافقنامه با نهادهای ناظر کشورهای هدف از جمله آلمان، هند، چین و عراق با هدف ایجاد روابط سازنده، عمیق و دراز مدت با این کشورها در دستور کار قرار گرفت. این امر در حالی صورت پذیرفت که تلاش حداکثری آمریکا و همراهان معدودش معطوف به تخریب جو بین الملل بر ضد ایران شده بود. نکته قابل توجه دیگر در این خصوص این که موافقت هیئت وزیران با حداقل چند وزارتخانه تعدادی از کشورهای پیش گفته شرط لازم جهت امضای این اسناد به شمار می آمد.
همزمان با تحولات بین المللی اشاره شده، بازارسرمایه ایران در سطح ملی نیز شاهد تحولی بود که در تاریخ این بازاربی‌سابقه است. فرهنگ سرمایه گذاری در بازار سرمایه تا دورترین نقاط کشور رسوخ کرده است، تعداد سهامداران در بازار سرمایه ایران به حدی افزایش یافته که زمانی در تصور نیز نمی گنجید بازار سرمایه ایران به بزرگی و عمقی دست پیدا کند که هم اکنون جایگاهی متمایز را در اقتصاد ملی تسخیر کرده است.
با توجه به این موارد ، رشد کمی و کیفی هوشمند بازار سرمایه ایران، از دید ناظران بازارهای سرمایه دنیا نیز دور نمانده است. بر این اساس به نظر می رسد از قدرت تاثیرگذاری تحریمهای چند مرحله ای و بعضا تکراری که پس از خروج آمریکا از برجام اعلام و اجرا شد ، به نحو محسوسی کاسته شده است.
در مجموع بازار سرمایه ایران با گسترش و عمقی که پیدا کرده است دیگر آن بازار سرمایه گذشته نیست و هیچگاه نیز نخواهد بود. همچنین شدت تاثیرپذیری این بازار گسترده و عمیق از تحریم های یک جانبه ،دیگر هیچگاه مانند سالیان نه چندان دور نخواهد بود.
- هفته نامه شماره ۳۵۹ اطلاعات بورس، صفحه ۴
نظر شما