شرایط نامتعادل انتشار اوراق

برای تأمین مالی روش‌های مختلفی وجود دارد، یکی انتشار اوراق است، اوراق مختلف اعم از اوراق اجاره، اوراق سلف، اوراق استثنا، اوراق مرابحه و... و دیگری هم این است که شرکت‌های حاضر در بورس افزایش سرمایه بدهند. ترجیح شرکت‌های خصوصی افزایش سرمایه است.
درست است که برای سهامدار فرآیند انتشار حق تقدم ثبت افزایش سرمایه پروسه طولانی‌تری را در برمی‌گیرد اما برای شرکت فرآیند راحت‌تری است. در بازارهای مالی عمده تأمین مالی از طریق انتشار اوراق است که این انتشار اوراق می‌تواند به پشتوانه دارایی فعلی یک شرکت یا به پشتوانه تولید آتی شرکت باشد.
متأسفانه فرآیند انتشار اوراق و دستورالعملی که وجود دارد آنقدر پیچیده و بوروکراتیک است که بسیاری از شرکت‌ها شرایط لازم را برای انتشار اوراق ندارند و حاضر نیستند وارد این فرآیند بوروکراتیک شوند.
در حال حاضر انتشار اوراق عمدتا انتشار اوراق اجاره سهام است که مربوط می‌شود به هلدینگ‌ها و شرکت‌های بزرگی که به اندازه زیاد سهام برای گذاشتن وثیقه دارند اما شرکت‌های تولیدکننده‌ای هم داریم که تولیداتی را در آینده خواهند داشت و می‌توانند اوراق سلف یا اوراق مرابحه منتشر کنند منتهی شرایط آن آنقدر پیچیده و سخت‌گیرانه است که یا شرایط را احراز نمی‌کنند یا سراغ شرایط سخت نمی‌روند و ترجیح می‌دهند به‌صورت سالانه از بازار پول و بانک‌ها وام دریافت کنند.
قانون‌گذار نیز دغدغه‌ دارد و اگر نکولی در این اوراق اتفاق افتد برای همیشه به اعتماد سرمایه‌گذارانی که در این اوراق سرمایه‌گذاری می‌کنند، خدشه وارد می‌شود منتهی نباید این دغدغه باعث شود که کار به‌طور کامل متوقف و قفل شود.
در حال حاضر شاهد این هستیم که انتشار اوراق صرفا از سمت دولت انجام می‌شود یعنی عمده اوراقی که منتشر می‌شود، از سمت دولت است. دولت هم چون ضامن نمی‌خواهد به‌راحتی این اوراق را منتشر می‌کند اما از سمت بخش خصوصی و شرکت‌های تولیدی انتشار اوراق کمی وجود دارد.
بنابراین باید تعادلی بین شرایط شرکت‌ها و دغدغه قانون‌گذار برقرار شود یعنی باید در قوانین و شرایطی که گذاشته می‌شود باتوجه به تجربه چندساله تعادلی برقرار شود و همچنین باید بازنگری شود که مثلا چرا انتشار اوراق مرابحه طول می‌کشد و انگشت شمار منتشر شده است یا چرا عمده شرکت‌ها سراغ اوراق تبعی می‌روند که فرآیند آن از همه راحت‌تر است و وقتی در اوراق تبعی تجربه داریم، می‌توانیم در شرایط آن بازنگری کنیم در عین اینکه مسئله ضمانت این اوراق هم حفظ و ریسک آن تماما رفع می‌شود.

• علیرضا تاج‌بر - کارشناس بازار سرمایه
  
• هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۴۰۴