تعیین نرخ بهره براساس مکانیسم‌ بازار

تأمین مالی سطوح مختلفی دارد؛ از سطوح خیلی خرد شروع می‌شود تا فایننسینگ که پلتفرم آن عملیاتی شده است. بعضی از سایت‌ها مانند دونگی این موضوع را اجرایی کرده‌اند و نمونه‌هایی را در معرض انتخاب سرمایه‌گذاران گذاشته‌اند که با حدود یک میلیارد می‌شود در آن تأمین مالی کرد تا سطوح خیلی بزرگ که دولت بزرگترین متقاضی است.

ابزارهای مختلف برای تأمین مالی در بازار سرمایه وجود دارد و تنها مشکل این است که پیچیدگی‌هایی در بازار مانند ضامن، وثیقه و غیره است. البته به هر میزان بازار سرمایه به مکانیسم‌های نظارت بازار نزدیک‌تر باشد و ابزارهای تشخیص شناسایی ریسک مانند رتبه‌بندی اعتباری بیشتر جا افتاده باشند در بازار، بورس می‌تواند خود را از پیچیدگی‌های ضامن و وثیقه رها کند. همچنین در عین حال تا حدی باید به نرخ بهره نیز اجازه داده شود که براساس مکانیزهای بازار تعین شود و اوراق مختلف براساس سطوح ریسکشان بتوانند نرخ‌های مختلفی را تجربه کنند تا کم کم به مکانیسم‌هایی که در بازارهای توسعه یافته است، دسترسی پیدا کرد و شرکت‌ها بتوانند به راحتی در بازار با نرخ‌های معقول تأمین مالی کنند.
بنابراین در حال حاضر از نظر ابزار تأمین مالی دیگر خلأ وجود ندارد یعنی انواع روش‌های انتشار اوراق در بازار است. البته اگر بخواهیم تأمین مالی را مبتنی بر بدهی در نظر بگیریم، اگر مبتنی بر تأمین مالی از طریق انتشار سهام در نظر گرفته شود باید کمی در سازمان به دنبال تغییر در پیچیدگی‌های قانون تجارت بود. حال افزایش سرمایه به‌ویژه از محل آورده و مطالبات فرآیندی بسیار زمان‌گیر و ماراتنی نفس‌بر است که باعث می‌شود انگیزه سرمایه‌گذاران برای شرکت در افزایش سرمایه از بین رود، زیرا گاه چندین ماه طول می‌کشد تا دارایی قفل شده را بتوانند در بازار معامله کنند و در چندین ماه نوسانات چند ده درصدی را در بازار شاهد هستیم. هنگامی که قانون تجارت نوشته شد، امکانات ارتباطاتی و اقتصادی کمتر از امروز بود که چنین زمان‌های طولانی در نظر گرفته شده است.
شاهد هستیم که شرکت‌ها برای افزایش سرمایه حسابرس دو ماه مهلت حق تقدم می‌دهند و هرکسی قصد شرکت را داشته باشد، هفته آخر شرکت می‌کند بنابراین، این زمان‌ها باید بسیار کوتاه‌تر شوند و از طرف دیگر فرآیند رسیدن پول به شرکت‌ها تسهیل شود. در بازارهای توسعه یافته دنیا شرکت‌ها امکان رقیق کردن مستقیم سهام را دارند و می‌توانند سهام منتشر و پول از بازار جمع‌آوری کنند.
اما مکانیسم حق تقدم باعث می‌شود که منافع افزایش سرمایه تا حد زیادی به سهامداران داده شود و شرکت‌ها بخش جزیی از پولی که در جریان افزایش سرمایه تبادل می‌شود را به دست آورند. بنابراین در بحث تأمین مالی از طریق انتشار اوراق جای کار در بازار خیلی زیاد است.

• مهدی رادان - تحلیلگر بازار سرمایه

• منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۴۰۸