تحقق یک رؤیا

روند بورسی شدن دو باشگاه استقلال و پرسپولیس به اینصورت بود که باید نزد سازمان بورس ثبت می‌شدند تا قابل عرضه به عموم شوند و بعد از انجام فرآیند ثبت آنها اجازه پذیره‌نویسی برای عموم داده شد.
گام اول برای تحقق این امر اینکه ۱۰ درصد از سهام آنها به ترتیب سقف خریدی که برای حقیقی‌ها و حقوقی‌ها در نظر گرفته شد در بازه زمانی معین، پذیره نویسی شد و باقی هم قرار است به شکل بلوکی به برخی متقاضیان عرضه شود.
شنیده‌ها حاکی از آن است که شرکت‌هایی مانند همراه اول و ایرانسل برای تحقق فرآیند خصوصی‌سازی خریدار سهام بلوکی این دو باشگاه هستند که طبیعتا این امر منافع خاص خود را دارد یعنی شفاف‌سازی، سایر نظارت‌های ناشی از ماهیت بازار سرمایه و قوانین و مقررات سازمان بورس و افشاهایشان که صورت می‌گیرد، پاسخگویی را می‌طلبد بنابراین این موارد اقدامات مؤثر و مفیدی است که در کنار آنها هدف دیگری هم محقق و موضوعی که AFC به آن ایراد وارد کرد که دو باشگاه استقلال و پرسپولیس از طرف دولت مدیریت می‌شوند، رفع می‌شود درنتیجه این مجموعه فرآیندی است که درمورد سرخابی‌ها در حال اتفاق است.
پیش‌بینی رئیس سازمان خصوصی‌سازی مبنی بر عرضه ۱۷ تا ۲۰ درصدی یک یا دو بلوک هر دو باشگاه به‌صورت مزایده و از طریق بورس قابل تحقق است چون اعداد و ارقامی که وجود دارد سنگین نیست، به سادگی و باتوجه به پیش‌بینی‌های صورت گرفته انجام می‌شود، طبیعتا متقاضیانی برای این دو باشگاه وجود دارند بنابراین اتفاق خوبی است چون خصوصی‌سازی به‌طور کامل انجام می‌شود و دیگر نمی‌تواند بر مبنای روش و استراتژی‌های تاریک و مبهم قبل باشد مانند پول‌های هنگفتی که بدون رعایت موازین و قوانین به برخی مربیان و در نقل و انتقالات به بازیکنان داده می‌شد درنتیجه تمامی این موارد از آثار مفید این کار هستند که انجام می‌شود.
درمورد مزایده هم این پتانسیل وجود دارد یعنی حتما شرکت‌ها و خریدارانی وجود دارند که مایل به خرید بلوکی سهام آنها و درصد سهامداری بالا در سرخابی‌ها هستند و باتوجه به اینکه برند این دو باشگاه منحصر به فرد است، این اقدام قابل تحقق و خریداری می‌شود اما بدیهی است سازمان خصوصی سازی به احراز اهلیت و صلاحیت خریداران توجه دارد.
درمورد تأمین مالی صورت گرفته برای این دو باشگاه هم روشی که درمورد عرضه ۱۰ درصد اولیه در بازار پایه فرابورس انجام شد، افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم بود به این ترتیب که مبلغ ۳۳۸۰ ریال برای هر سهم باشگاه پرسپولیس و ۲۹۱۰ ریال برای هر سهم باشگاه استقلال بر مبنای ارزش‌گذاری انجام شده اعلام شد که چون از محل سلب حق تقدم است، این وجوه به‌صورت مستقیم به حساب شرکت‌ها می‌رود و از این طریق مبلغ ۳۵۰ میلیارد تومان منابع برای باشگاه پرسپولیس و ۳۵۹ میلیارد تومان برای باشگاه استقلال از محل پذیره نویسی و سلب حق تقدم به دست آمد اما عرضه بلوکی از این جنس نخواهد بود و به حساب دولت می‌رود چون دولت به عنوان سهامدار می‌فروشد.
ابهام بزرگی که در روند واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس صورت گرفت مربوط به بحث ارزش‌گذاری آنها بود، وزن اصلی ارزش‌گذاری شرکت‌هایی که دارایی‌های زیادی ندارند بر روی برند است که کار را سخت می‌کند و در این مقوله به‌نظر می‌رسد کار به سرعت انجام گرفت و آن گونه که باید افکار عمومی بازار نسبت به ارزش این دو باشگاه اقناع کافی را به دست نیاوردند، این ضعف و نقیصه‌ای بود که ضرورت دارد در واگذاری بلوکی جبران شود و در مکانیسمی شفاف‌تر وارد رقابت با یکدیگر شوند اما به‌طور کلی باید از جایی کار شروع می‌شد چون شفاف‌سازی صورت گرفته اقدام بسیار خوبی است و مدیریت باشگاه‌ها دیگر نمی‌تواند مانند سابق پشت درهای بسته انجام شود، افکار عمومی و سهامداران بابت تمام هزینه‌ها و اتفاقاتی که در دو باشگاه رخ می‌دهد حساس هستند و مطالبه‌گری می‌کنند.
درست است که اجرای این اقدام به دلیل ماهیت نامتمرکزی که این دو باشگاه داشتند، با سختی و کندی مواجه شد اما از این مبنا خوب است که الزامات بورسی به این دو باشگاه تحمیل می‌شود مانند الزامات نسبتا سختگیرانه مالی، حاکمیت شرکتی، حسابرسی، نظام کنترل‌های داخلی و گزارش‌گری‌های مقاطع مشخص شده که این اتفاقات در دراز مدت به نفع سهامداران خواهد بود.
با توجه به فراخوان صورت گرفته توسط سازمان خصوصی در باب دعوت از سرمایه‌گذاران برای ارائه در خواست خرید باید منتظر ماند و دید چه کسانی متقاضی خرید سهام سرخابی‌ها می‌شوند و مسئولان سازمان خصوصی‌سازی چه کسانی را از حیث اهلیت مالی و سایر بحث‌ها مورد تأیید قرار می‌دهند، در هر صورت انتظار می‌رود تا پایان سال با بازگشایی نماد سرخابی ها این گام نهایی شود.

• سیاوش وکیلی - کارشناس بازار سرمایه