برندگان نوبل اقتصاد

گرچه از نظر فنی در مجموعه جوایز نوبل قرار نمی‌گیرد، اما دریافت‌کنندگان این جایزه را «برنده جایزه نوبل اقتصاد» می‌نامند.

امروزه این جایزه از سوی آکادمی سلطنتی علوم سوئد در استکهلم به برندگان اهدا می‌شود. تاکنون ۵۴ جایزه نوبل اقتصاد به ۹۱ اقتصاددان از سراسر جهان تعلق گرفته است که اقتصاددانان آمریکایی با بیش از ۶۰ جایزه، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. در شماره‌های قبل، با تعدادی از برندگان جایزه نوبل اقتصاد آشنا شدید. در این شماره نیز به معرفی فرانکو مودیگلیانی، نخستین اقتصاددان ایتالیایی برنده نوبل اقتصاد در سال ۱۹۸۵ میلادی می‌پردازیم. حوزه تخصصی او اقتصاد مالی بود. مودیگلیانی به دلیل ارائه تحلیل‌های نوآورانه و پیشگام درباره پس‌انداز و بازارهای مالی موفق به دریافت این جایزه شد.

فرانکو مودیگلیانی
فرانکو مودیگلیانی در ژوئن ۱۹۱۸ در رم، ایتالیا چشم به جهان گشود. پدرش پزشک کودکان و مادرش فعال داوطلب خدمات اجتماعی بود. او در سن ۱۷ سالگی وارد دانشکده حقوق در دانشگاه ساپینزا رم شد. در دومین سال حضور در دانشگاه ساپینزا، در رقابت‌های کشوری اقتصاد که با حمایت سازمان دانشجویان دولتی برگزار شد، شرکت کرد و موفق به دریافت جایزه اول از دست بنیتو موسولینی (دیکتاتور ایتالیا) شد. مودیگلیانی مقالات متعددی برای مجله فاشیستی Lo Stato نوشت که نشان‌دهنده حمایت ضمنی او از انتقادات ایدئولوژی فاشیستی از لیبرالیسم بود.
از جمله کارهای اولیه مودیگلیانی در ایتالیای فاشیست می‌توان به مقاله‌ای درباره سازماندهی و مدیریت تولید در یک اقتصاد سوسیالیستی اشاره کرد که به زبان ایتالیایی نوشته شده بود. مودیگلیانی در سال ۱۹۳۹ به آمریکا مهاجرت کرد و وارد دانشگاه پژوهش‌های اجتماعی NSSR شد. او تز دکترای خود را زیر نظر دو اقتصاددان، جیکوب مارشاک و آبا لرنر ارائه و در سال ۱۹۴۴ از آن دفاع کرد. اساتید دانشگاهی تز دکترای او را نوآورانه و پیشگام توصیف کردند.
در آغاز دهه ۱۹۵۰ مودیگلیانی مبتکر فرضیه چرخه زندگی (مدلی اقتصادی که می‌کوشد الگوهای مصرف افراد را توضیح دهد) بود. این فرضیه تلاش می‌کند تا سطح پس‌انداز در اقتصاد را توضیح دهد. بر اساس این فرضیه، مصرف‌کنندگان می‌کوشند سطح تثبیت‌شده‌ای از مصرف را در زندگی (مثلا از طریق پس‌انداز در سال‌های اشتغال و برخورداری از مزایای بازنشستگی) داشته باشند. اقتصاددانان معتقدند، فرضیه انتظارات منطقی از نوشته‌های مودیگلیانی و امیل گرونبرگ در سال ۱۹۵۴ نشات می‌گیرد. مودیگلیانی در سال ۲۰۰۱ کتاب «ماجراجویی‌های یک اقتصاددان» را منتشر کرد. او همچنین چند کتاب به همراه اقتصاددانان دیگر نوشته و منتشر کرده است. فرانکو مودیگلیانی در سپتامبر ۲۰۰۳ درگذشت.

• علی دانیال - روزنامه‌نگار
• شماره ۴۸۶ هفته نامه اطلاعات بورس