بخشنامه‌ها بیشتر از قانون کار را سخت می‌کنند

بخشنامه‌ها و آیین نامه‌های بازار سرمایه بیشتر از خود قانون اجرای کار را سخت می‌کنند. بنابر شوک‌هایی که در هر حوزه از بازار ایجاد می‌شوند بخشنامه‌ها به طور مستمر تغییرات زیادی می‌کنند. در حوزه صندوق‌های سرمایه‌گذاری با حدنصاب‌هایی که گذاشته می‌شود، باید وجوه نزد بانک برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت در ۳ بانک باشد. از آنجا که مناسبات صندوق‌ها با بانک‌ها باید نزدیک تر باشد ۳ بانک دست مدیر صندوق را می‌بندد یا حدنصاب‌هایی که مثلا باید ۵۰ درصد نزد بانک باشد یا اوراقی که خریداری می‌شود باید ۵۰ درصد دولتی باشد که برای مدیران صندوق مشکل‌ساز است؛ همچنین تغییر مستمر بخشنامه‌ها در مورد سهام که مربوط به دامنه نوسان و حجم مبناست که وقتی تغییر می‌کنند، انعطاف لازم را در مواقع ضروری ندارند.
مثلا اگر دامنه نوسان ۳ است باید حجم مبنا کمی انعطاف بیشتری داشته باشند تا بتوان در سهم‌هایی که شناوری کمتری دارند ولی از لحاظ بنیادین فضا برای رشد دارند مورد توجه بازار قرار بگیرد. بنابراین، این بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌ها هستند که اذیت کننده هستند و قانون آنچنان دست و پای فعالان بازار یا مدیران صندوق را نبسته است. در بخش‌های معامله‌گری اخطارهای بیش از حدی که به معامله‌گران داده می‌شود روند معاملات را دچار دستخوش تغییرات زیاد می‌کند از این ناحیه بازار دچار آسیب است مثلا قانون می‌گوید یک معامله گر نمی‌تواند حجم معامله که روی یک سهم می‌شود بیش از ۲۵ درصد از فروش آن را انجام دهد اما معامله آنلاین‌ها، این مشکل را ندارند.
این موضوع فضای عدالت محوری برای معامله‌گری که در کارگزاری و معامله‌گری که آنلاین کار انجام می‌دهد را به وجود نمی آورد. به نظر من باید برای صندوق با درآمد ثابت الگو بگذارند که از قبل مشخصا بگویند بنا به این فضا این انعطاف را می‌توان به حدنصاب‌ها داد یعنی از قبل مشخص باشد که چه اتفاقی قرار است رخ دهد به یکباره تغییرات انجام نشود. تجربه‌ای که در ۵ ساله اخیر به دست آمده، می‌تواند راهگشا باشد تا حدنصاب‌ها بنا به یک مدلی که از قبل تعریف شده قابلیت تغییر داشته باشند، یعنی چارچوب‌های تغییرات مبتنی بر یکسری داده‌ها باشد. اگر به این روش تصمیم‌گیری کنند در حوزه صندوق‌ها می‌تواند موثر واقع شود.
در صندوق‌های سهامی هم وضعیت اینگونه است. مثلا در مدلی گفته شود در این مدت، شاخص اگر در هر درصدی تغییر کرد صندوق سهامی می‌تواند حدنصاب سهام را از ۹۰ درصد به ۸۰ درصد برساند. در اتفاقات سال ۹۹ قوانین انعطاف لازم را برای صندوق‌های سهامی نداشت و صندوق‌های سهامی را الزام می‌کردند تا ۹۰ درصد سهم داشته باشند. در صورتی که مدیر صندوق سهامی اگر احساس کند بازار بیش از حد گران می‌شود باید بتواند حدنصاب سهام خود را تغییر دهد.

• احمد اشتیاقی - عضو هئیت مدیره گروه مالی دانایان

• شماره ۵۷۵ هفته نامه اطلاعات بورس