نمادها هنوز جای رشد دارند ؟

در حال حاضر بازار در وضعیت نسبتا متعادلی قرار دارد و از نظر P/E و بر اساس روند متوسط سال‌های گذشته می‌توانیم بگوییم که بازار به قیمت خود در حال معامله است. ضمن اینکه وضعیت بازار نسبتا متوسط و البته با پتانسیل رشد می‌تواند باشد اما نکاتی وجود دارد که باید در تحلیل چشم انداز تا پایان سال در نظر بگیریم.
اول اینکه در وضعیت کسری بودجه سه ماهه انتهای سال هستیم و ممکن است که دولت برای جبران آن به فروش اوراق روی بیاورد و به تبع افزایش نرخ بهره اخزا و نرخ بهره بازار را داشته باشیم؛ این اتفاق می‌تواند تا حدودی به عنوان یک ترمز دستی برای بازار عمل کند اگرچه بازار می‌تواند با خوش‌بینی و با یاری حجم معاملات خرد، این وضعیت را کمرنگ‌ کند.
نکته دوم احتمال به وجود آمدن ریسک سیستماتیک در بازار است که با روی کار آمدن ترامپ و شاید فرامین مربوط به تحریم‌ها بر روی وضعیت بازار تاثیر بگذارد البته که این موضوع را نیز قضاوت زود هنگام نمی‌کنیم اما بالاخره در مورد بازار این ویژگی‌ها وجود دارد. ضمن اینکه ریسک سیستماتیک ممکن است عکس العمل هم داشته باشد.
سوم بحث روند سیاست‌های ترامپ در بازارهای جهانی و احتمال کاهش رشد اقتصاد بین‌الملل است با توجه به جنگ تعرفه‌ای که ترامپ می‌تواند در بازارها ایجاد کند ممکن است برای کامودیتی‌ها که بازار ما هم به نوعی بر محور آن است به عنوان عاملی منفی و در جهت کاهش قیمت‌های جهانی عمل کند. در کنار همه این موارد، قطعی گاز و برق ممکن است تا حدودی بر روی تولید شرکت‌ها و به تبع فروش آنها اثرگذار باشد که پتروشیمی‌های با خوراک گاز را از این نظر در مضیقه می‌بینیم. همچنین در صنایعی که انرژی بر هستند این ویژگی ممکن است که دیده شود و به‌نظر می‌رسد که به عنوان عاملی منفی در تولید و فروش شرکت‌ها در سه ماهه پایانی خودش نشان بدهد به ویژه اینکه با بررسی شاخص مدیران خرید آذر ماه صنایع که زیر ۵۰ است و تا حدودی شرکت‌ها را در مضیقه نشان می‌دهد هم برای تامین مالی و هم برای تامین مواد اولیه که بیانگر کاهش موجودی‌ انبارهاست؛ این مورد می‌تواند تا حدودی بر روی بازار اثرگذار باشد. این‌ها به عنوان عواملی بود که باید سرمایه‌گذاران در این بازار حتما مورد توجه قرار بدهند.
در کنار این عوامل باید به این نکته نیز توجه شود که رشد سامانه نرخ ارز مبادلاتی را در آینده خواهیم داشت و به عنوان یک پیشران بسیار قوی برای شرکت‌های صادرات محور عمل کند و اینکه عملاً با حذف نرخ ارز نیما و تبدیل آن به نرخ ارز مبادله‌ای، ریال دریافتی شرکت‌ها در قبال رفع تعهد صادراتی می‌تواند افزایش قابل توجهی داشته باشد و این اتفاق را می‌توان عاملی مثبت برای بازار تلقی کرد. ضمن اینکه بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به عنوان سیاستگذاران اقتصادی نگاه مثبت به بازار سرمایه دارند و این خبر مناسبی برای اهالی بازار سرمایه است.
البته نباید این را هم فراموش کرد که از نظر تکنیکالی و به ویژه از نظر بنیادی نیز نمادهایی را می‌شناسیم که هنوز از نظر قیمتی در جایگاه مناسبی قرار دارند که می‌تواند یک سبد متنوع و نسبتا مناسبی را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان بیاورد. مجموعه این ریسک‌ها در کنار این فرصت‌های بزرگ می‌تواند با دید بلند مدت و با احتیاط لازم به عقیده من سرمایه‌گذاران را همچنان مشتاق به بازار نگه دارد.

• علی صادقین - کارشناس بازار سرمایه

• شماره ۵۷۶ هفته نامه اطلاعات بورس