تعرفه ها مهلک تر از کرونا

وضع تعرفه های متقابل ترامپ، مهلک تر از کرونا است. این یک نظر یا ادعا نیست، بلکه واکنش واقعی بازارهای مالی در سراسر جهان و قیمت های جهانی همه کامودیتی ها است. وضع تعرفه ها در چنین سطحی پس از جنگ جهانی دوم از سوی یک کشور توسعه یافته بی سابقه است. لذا بازارها شوکی بی سابقه را تجربه میکنند. شاخص ریسک به سطوح بالا و نزدیک پاندمی کرونا برگشته و بازارها به شدت نوسان میکنند.
ویروس کرونا زنجیره تامین را دچار اخلال کرد و حالا تعرفه های ترامپ در حال تکرار اخلال در زنجیره تامین هستند. ایالات متحده و متفکران آن که سال ها و دهه ها در تلاش برای توسعه و ترویج اقتصاد آزاد و باز و مبتنی بر بازار و تجارت آزادانه بودند، حالا مسیر عکس در پیش گرفتند و بر طبل حمایت از تولید داخلی می کوبند. در حالی که اقتصاد ایالات متحده کمترین بیکاری خود را تجربه میکند و اقتصاد در اشتغال کامل است، بدیهتا رویکردهای مبتنی بر ایجاد شغل کارکردی ندارد و اثر تورمی دارد. از سوی دیگر، وضع تعرفه ها به صورت کورکورانه و صرف براساس کشور متقابل، اقدام خصمانه به شمار رفته و سبب چرخه باطل اقدام متقابل خواهد شد. از سوی دیگر تنها بازنده مصرف کننده آمریکایی است که شاهد کاهش انتخاب،رفاه ، افزایش تورم و کاهش قدرت خرید می گردد. در حالی که اثر چندانی بر اشتغال ندارد. از سوی دیگر اثری هم بر بیکاری ندارد، چرا که اقتصاد در اشتغال کامل است. آیا این سیاست منجر به سرمایه گذاری در تولید خواهد شد؟ پاسخ سخت اما تجربه جهانی پاسخ منفی می دهد. از یکسو اعتباری به دائمی بودن تعرفه ها نیست و انتظار می رود با پایان ترامپ این داستان هم برچیده شود، از سوی دیگر آمریکا در بسیاری از این موارد فاقد مزیت مطلق و حتی نسبی است و به دلیل وضع کورکورانه تعرفه ها، چرخه تامین آسیب خواهد دید و محصول نهایی توجیه صادرات ندارد و رویکرد فروش داخلی نیز در عصر کنونی محلی از اعراب ندارد. این تصمیم پارادایم های عصر کنونی را در خواهد نوردید و دوستان سنتی را به دشمنان و دشمنان سابق را به دوست تبدیل خواهد کرد و شکل دیگری از جهان ارائه خواهد کرد. اروپا دیگر حامی و پیرو آمریکا نخواهد ماند و بلوک مستقل خواهد شد. حتی دو همسایه آمریکا هم به دنبال دوستان جدید خواهند رفت. حتی اثر منفی این موضوع قابل بررسی است. کاهش شاخص بورس، کاهش رفاه و افزایش تورم در ایالات متحده اجتناب ناپذیر است. حتی تلاش ترامپ برای کاهش نرخ بهره در مقابل فدرال رزرو ناکام مانده و پاول سیاست تورم کمتر را در اولویت گذاشته که احتمالا به زد و خورد شدید با ترامپ منجر شود. از سوی دیگر حتی سنا هم پشت ترامپ نیست. در مصوبه که حتی جمهوری خواهان از ان حمایت کردند و با ۵۱ رای تصویب شد، افزایش تعرفه های کانادا ممنوع شد. هر چند کنگره فعلا پشت ترامپ است اما چندان طولانی نیست. ترامپ هنوز به صد روز خود نرسیده است و ماه عسل رو به پایان است. یک سناتور دموکرات نیر بیش از ۲۵ ساعت پشت سر هم علیه سیاست تعرفه ای ترامپ سخنرانی کرد و رکورد سخنرانی پیاپی را شکست. هر چند چند روز بعد تعرفه های متقابل اعلام شد و مهمترین دستاوردش ثبت رکورد جدید بوده است. جالب است بدانید که رکورد قبلی مربوط به مقابله با نابرابری با سیاه پوستان بوده است.
اقتصاد خود را به ترامپ تحمیل خواهد کرد. حالا کاهش تجارت آمریکا با دنیا سبب کاهش نقش آمریکا در تجارت خواهد شد و دنیا مسیر خود را خواهد رفت. نقش دلار تضعیف خواهد شد و اقتصاد آمریکا با تهدید کاهش ورود سرمایه خارجی روبرو می گردد و فرآیندهای جهانی مانند پلتفرم ها و یکپارچگی بورس ها میتواند تحت الشعاع قرار گیرد که بازنده بزرگ آمریکا است که پیش‌تر کسری تجاری خود از این طریق تراز می کرد. حالا ریسک کاهش نقش دلار جدی است و کاهش ۲۰ واحد درصد از ذخایر بانک های مرکزی جهان می تواند تشدید شود و سهم دلار از ذخایر کشورهای به کمتر از ۵۰ کاهش یابد. حال آمریکایی با دلار و اوراق داغ دست سرمایه گذاران خارجی خواهد بود و نرخ بهره ای که هزینه بدهی آمریکا را به پاشنه آشیل تبدیل خواهد کرد. حتی در صورت عدم توقف این سیاست ها پس از پایان ترامپ، می تواند آغازی بر پایان سلطه دلار باشد. هیچ سیاست حمایت از صنایع داخلی نتوانسته تولید صنعتی کشوری را متحول، اقتصاد را بزرگ و رفاه ملت را بیشتر کند، بلکه اثرات آن برخلاف نگاه های ساده لوحانه سیاست گذاران دقیقا عکس بوده است. بلکه تمرکز بر مزیت های نسبی و مطلق و رقابت پذیر و تسهیل مقررات و کسب و کار راه اصلی است که سال ۲۰۲۴ نوبل اقتصاد بدین سبب یه عجم اوغلو اعطا شد. حالا بزرگترین اقتصاد جهان در تقابل علم اقتصاد است. آیا دکترین اقتصاد تغییر میکند یا اقتصاد متعارف فعلی واقعیت های تلخ خود را به ترامپ تحمیل میکند، اما بدون دوستان قبلی و شکلی که دیگر مطلوب امریکا نیست.در مجموع اکنون ترامپ مهلک تر از کرونا بر پیکر بورس ها است.

سید فرهنگ حسینی، کارشناس بازار سرمایه