اقتصاد پولی شاخه‌ای از علم اقتصاد است که به تجزیه و تحلیل پول و عملکردهای آن می‌پردازد و در عین حال، دیدگاه‌ها و تئوری‌های مختلف درباره پول را مورد بررسی قرار می‌دهد. در اقتصاد پولی، اثر سامانه‌های پولی، قوانین مربوط به پول، موسسات مالی و نیز جنبه‌های بین‌المللی پول مورد بررسی قرار می‌گیرد. جوآن رابینسون از متخصصان این حوزه به شمار می‌رود.
جوآن ویولت رابینسون، اقتصاددان انگلیسی روز ۳۱ اکتبر ۱۹۰۳ در شهر «سوری» انگلستان متولد شد. او یکی از چهره‌های مشهور و اثرگذار اقتصاد پساکینزی به شمار می‌رود. رابینسون یک مدل رشد اقتصادی ارائه کرد که بر پایه دو شرط اساسی طراحی شده بود: نخست اینکه تشکیل سرمایه وابسته به روش توزیع درآمد است؛ و دوم اینکه نرخ به‌کارگیری نیروی کار بستگی به مقدار عرضه سرمایه و نیروی کار دارد. او معتقد بود که اقتصاددانان باید بین این دو جنبه تفکیک قائل شوند.
پدر جوآن رابینسون، سر فردریک بارتون موریس از افسران ارتش بریتانیا، نویسنده و استاد دانشگاه بود. همچنین مادرش، مارگارت هلن مارش فرزند فردریک هووارد مارش (جراح مشهور و استاد دانشگاه کمبریج) بود. در جریان جنگ جهانی دوم، جوآن در کمیته‌های مختلفی به فعالیت پرداخت. او از اتحاد جماهیر شوروی و چین دیدار کرد که موجب علاقه‌مندی وی به کشورهای توسعه‌نیافته و در حال توسعه شد. او تا پیش از مرگ، به طور مداوم از «مرکز پژوهش‌های توسعه» (CDS) در هند دیدار و در تمامی فعالیت‌های آن شرکت می‌کرد. جوآن رابینسون حق تالیف دو کتاب معروف خود (مقالات اقتصادی و مقدمه‌ای بر اقتصاد مدرن) را به این مرکز اهدا کرد.
رابینسون از کشور چین نیز دیدار کرد و حاصل مشاهدات و تحلیل‌های خود از وضعیت این کشور را در قالب کتاب‌های «یک دورنمای اقتصادی»، «انقلاب فرهنگی در چین» و «مدیریت اقتصادی در چین» به رشته تحریر درآورد. او همچنین از کره شمالی نیز دیدار کرد و گزارشی تحت عنوان «معجزه کره‌ای» نوشت، موفقیت این کشور در زمان حاکمیت کیم ایل سونگ حاصل تمرکز شدید کره‌ای‌ها بر غرور ملی بوده است. او همچنین معتقد بود که دو کشور دوباره متحد خواهند شد و کره جنوبی نیز تحت لوای سوسیالیسم درخواهد آمد.
رابینسون در سال ۱۹۷۹ به عنوان نخستین زن به عضویت افتخاری کینگز کالج لندن درآمد و اگرچه هیچگاه موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد نشد اما بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که او به دلیل تاثیری که بر علم اقتصاد داشته، لایق دریافت چنین جایزه‌ای بوده است.
رابینسون در سال ۱۹۴۵ به عنوان تنها زن و تنها اقتصاددان به عضویت کمیته مشورتی وزارت کار انگلستان درآمد. در ۱۹۴۸ به عنوان نخستین اقتصاددان عضو کمیسیون رقابت (مسئول بررسی ادغام‌ها و فعالیت بازارها بر اساس قانون رقابت انگلستان) شد. یک سال بعد، در ۱۹۴۹ از سوی رگنار فریش، اقتصاددان مشهور نروژی برای تصدی مقام معاون انجمن اقتصادسنجی دعوت شد اما او نپذیرفت. در دهه ۱۹۶۰ میلادی به همراه اقتصاددان مشهور ایتالیایی، پی‌یرو سرافا، در مباحثات دانشگاه کمبریج درباره سرمایه حضور داشت. دست‌کم دو تن از دانشجویان رابینسون موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شده‌اند: آمارتیا سن و جوزف استیگلیتز. آمارتیا سن در اتوبیوگرافی‌اش، رابینسون را فردی به شدت هوشمند اما ناشکیبا معرفی کرده است. یکی از افرادی که تحت تاثیر ایده‌های رابینسون رویکرد خود به سیاست‌های اقتصادی را تغییر داد، مانموهان سینگ نخست وزیر هند بود.
جوآن رابینسون دست‌کم ۲۴ کتاب منتشر کرد که معروف‌ترین آنها، «اقتصاد رقابت ناقص» (چاپ ۱۹۳۳) نام دارد. او در ۱۹۳۷ مجموعه مقالات «تئوری اشتغال» را منتشر کرد. در ۱۹۴۲ نیز «رساله‌ای در باب اقتصاد مارکسی» به رشته تحریر درآورد. کتاب «عملکرد تولید و تئوری سرمایه» را در ۱۹۵۳ و «انباشت سرمایه» را در ۱۹۵۶ منتشر کرد. در دهه ۱۹۶۰ نیز روند انتشار کتاب‌های او با «ممارست در تحلیل اقتصادی» (۱۹۶۰)، «جستاری در تئوری رشد اقتصادی» و «فلسفه اقتصاد: رساله‌ای در باب پیشرفت تفکرات اقتصادی» (۱۹۶۲) ادامه یافت.
این بانوی اقتصاددان در روز پنجم آگوست ۱۹۸۳ در سن ۷۹ سالگی چشم از جهان فروبست.
- علی دانیال - روزنامه‌نگار
- هفته نامه اطلاعات بورس - شماره ۴۵۸
نظر شما