به گزارش صدای بورس،سال ۱۴۰۳ برای اقتصاد و همچنین بازار سرمایه ایران پر از وقایع و اتفاقات غیر منتظره سیاسی بود، از شهادت رئیس جمهور گرفته تا ترور اسماعیل هنیه و درگیری‌های منطقه میان ایران و رژیم صهیونیستی و ... در این میان مسئولان امر در سازمان بورس گویا تنها اقدامی که می‌توانند انجام دهند، محدود کردن دامنه نوسان بوده است.
همانطور که اشاره شد در سال جاری در پی بروز هیجانات ناشی از برخی تحولات سیاسی و منطقه‌ای، برای کنترل این هیجانات و حفظ منافع سهامداران، دامنه نوسان قیمت سهام حدود ۴ بار دستخوش تغییرات شد و در آخرین تغییر به مثبت و منفی ۳ درصد رسید. در این میان عده‌ای از کارشناسان معتقدند اگر پیشنهاد افزایش دامنه نوسان داده شود، منجر به رشد قیمت سهامداران و خریداران روزهای گذشته می‌شود و تا حدودی میل به شناسایی سود را زودتر در بازار به وجود می‌آورد. وضعیت فعلی، عطش خرید را در بازار نگه می‌دارد و زمانش را طولانی‌تر می‌کند؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد برای رشد بازار، حفظ دامنه فعلی بهتر باشد. اما در مقابل دیگر صاحبنظران می‌گویند؛ باتوجه به افزایش تقاضای که این روزها بازار با آن مواجه است و همچنین صف‌های خریدی که تشکیل شده بهتر است سازمان بورس سیاست‌های جدیدی برای افزایش دامنه نوسان و کاهش حجم مبنا اعمال کند.
مروری بر ورود و خروج نقدینگی در زمان تغییرات دامنه نوسان
از ۳۰ دی ۹۹ تا ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ دامنه نوسان -۳ و +۶ درصد بوده است. در ۳۰ دی ماه سال ۹۹ سهامداران حقیقی بالغ بر ۸۸۴ میلیارد تومان نقدینگی خارج کردند و در این میان در ۲۹ فروردین سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۳۵ میلیارد تومان نقدینگی به بازار تزریق شد. از شهریور سال ۱۴۰۱ تا فروردین سال ۱۴۰۳ هم دامنه نوسان سهام مثبت و منفی ۷ درصد بوده است. در این میان گفتنی است اولین روز معاملاتی شهریور ۱۴۰۱ بالغ بر ۹۲ میلیارد تومان نقدینگی وارد بازار شد و با خروج ۲۴۷ میلیارد تومانی پرونده معاملاتی این ماه بسته شد.
۲۶ فروردین ماه سال جاری، سهامداران ۸۲۰ میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج کردند و باتوجه به اینکه دامنه نوسان مثبت و منفی یک درصد از ۲۶ تا ۲۹ فروردین ادامه داشت؛ بر این اساس در ۲۹ فروردین ۱۴۰۳ هم بالغ بر ۶۹ میلیارد تومان ورود نقدینگی حقیقی به بازار داشتیم.
از ۲۹ فروردین تا ۱۰ مرداد امسال هم بازار دامنه نوسان مثبت و منفی ۶ را تجربه کرد؛ در حالی که همانطور که اشاره شد در آخرین روز معاملاتی فروردین ۱۴۰۳ سهامداران ۶۹ میلیارد تومان سرمایه خود را وارد بازار کردند اما در دهم مرداد ماه امسال هزار و ۳۱۰ میلیارد تومان نقدینگی توسط سهامداران حقیقی از بازار خارج شد. در این میان بازار در اردیبهشت ماه سال جاری با ورود هزار و ۳۰۲ میلیارد تومانی نقدینگی کار خود را آغاز کرد و با خروج ۴۷۲ میلیارد تومانی نقدینگی پرونده معاملاتی اردیبهشت ماه بسته شد. در اولین روز معاملاتی خرداد ماه هم خروج ۱۹۲ میلیارد تومانی نقدینگی داشتیم و درنهایت در آخرین روز معاملاتی این ماه ۶۲ میلیارد تومان نقدینگی تزریق شد. تیر ماه هم با خروج ۲۱۲ میلیارد تومانی نقدینگی شروع شد و در آخرین روز معاملاتی نیز مجدد خروج ۲۶۵ میلیارد تومانی را تجربه کرد. از سیزدهمین روز مرداد ماه همزمان با ریزش‌های شدید بازار دامنه نوسان به مثبت و منفی یک محدود شد؛ سیزدهم مرداد ماه سال جاری بازار با هزار و ۳۸۷ میلیارد تومان خروج نقدینگی مواجه شد و ۲۴ مرداد ماه ۱۹۲ میلیارد تومان نقدینگی به آن تزریق شد.
دامنه نوسان بازار در بازه زمانی ۲۷ تا ۳۱ مرداد ماه امسال به مثبت و منفی ۲ درصد تغییر پیدا کرد و در بیست و هفتمین روز این ماه ورود ۲۹۵ میلیارد تومان نقدینگی را تجربه کرد و در ۳۱ مرداد ماه ۲۵ میلیارد تومان به بازار تزریق شد. بر این اساس در این بازه زمانی میانگین ورود و خروج نقدینگی حقیقی منفی ۵/۹۱ درصد بوده است. از هفتم تا ۲۱ مهر ماه امسال هم مجدد دامنه نوسان به مثبت و منفی یک درصد بازگشت. هفتمین روز مهر ماه بازار با خروج ۷۱۷ میلیارد تومانی نقدینگی خارج شد و همچنین در ۲۱ مهر ماه ورود ۱۸ میلیارد تومان نقدینگی را تجربه کرد. ضمن آنکه پرونده آخرین روز معاملاتی مهر ماه هم با خروج ۲۰۹ میلیارد تومانی نقدینگی بسته شد. در این میان مجدد در ۲۱ مهر ماه ۱۴۰۳ عدد دامنه نوسان تغییر کرد و مثبت و منفی ۳ شد و همچنان هم ادامه دارد. طبق آخرین پیگیری‌ها از سازمان بورس متوجه شدیم که فعلا این سازمان برنامه‌ای برای تغییر در دامنه نوسان و همچنین حجم مبنا ندارد.
ضرورت لحاظ شدن فرمولی برای کاهش حجم مبنا
احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه در گفت وگویی تصریح کرد: به‌نظر می‌رسد که برای شرایط حاضر، دامنه نوسان فعلی مناسب است. اگر روند صعودی باشد نیاز داریم که این روند ثبات و دوام بیشتری داشته باشد یعنی سبز بودن تابلو در روزهای بیشتری تداوم داشته باشد تا بتوانیم به واسطه این موضوع پول‌های خارج از بازار را جذب کنیم. وی ادامه داد: بنابراین به نظر می‌رسد افزایش دامنه نوسان در شرایط حال حاضر مناسب نیست چون به نوعی روزهای صعودی بازار را به روزهای کمتر محدود می‌کند. اگر فرض را بر این بگذاریم که بازار قصد دارد با روند صعودی مواجه شود، به نظر می‌رسد که این دامنه نوسان می‌تواند روزهای بیشتری را برای بازار سبز نگه دارد تا این سبز بودن بتواند اعتماد از دست رفته مردم را دوباره برگرداند و شاهد تزریق پول خارج از بازار سرمایه به این بازار باشیم. اشتیاقی توضیح داد: حتی بودن سهم‌هایی هم که گاه این روزها در صف‌های در حقیقت خرید می‌بینیم که پایانی هم پر نمی‌کنند یعنی صف‌های با حجم‌های بالا می‌تواند به کلیت بازار کمک کند.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: هر چند ممکن است سهامداران حال حاضر آن سهام از این موضوع به نوعی آسیب ببینند به دلیل اینکه پایانی پر نمی‌کند ولی به نظر می‌رسد برای کلیت بازار مناسب است و این تنها ایراد وارده به دامنه نوسان کنونی است. به گفته وی؛ بنابراین همانطور که گفته شد مشکل اصلی دامنه نوسان مثبت و منفی ۳ درصد، بحث سهم‌هایی است که در صف خرید قفل شد و پایانی پر نمی‌کنند که برای این موضوع هم می‌توان راه حل داشت و رویه‌ای را اجرا کرد. به‌طور مثال می‌توان این راه حل را اجرایی کرد که اگر در این مدت پایانی سهمی پر نشد، حجم مبنای آن را نصف و یا یک چهارم کنند. اشتیاقی در ادامه تصریح کرد: بنابراین بهتر است در حال حاضر فرمولی بابت حجم مبنای سهامی که در صف خرید قفل می‌شوند، لحاظ کنند و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، به‌نظر می‌رسد دامنه نوسان فعلی می‌تواند حداقل برای مثلاً دو ماهه آتی پابرجا بماند و برای بازار مناسب‌تر است.
-
همراز فیروزی - خبرنگار
نظر شما