سبد سهام یا پرتفوی چیست؟

به گزارش صدای بورس، البته یک سبد سرمایه‌گذاری می‌تواند شامل اوراق غیرقابل معامله مانند سرمایه‌گذاری‌های عمرانی، خصوصی و… نیز باشد. پس مفهوم پرتفوی به مجموعه‌ای از دارایی‌ها اشاره دارد که در آن فرد سرمایه‌گذار سعی می‌کند با انتخاب انواع دارایی‌ها، سرمایه خود را در بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری کرده و ریسک مختص یک دارایی خاص را متحمل نشود. به عبارت دیگر، با ایجاد تنوع مناسب از انواع دارایی‌ها به اصطلاح، همه تخم‌مرغ‌هایش را در یک سبد قرار نمی‌دهند.

البته واژه پرتفوی در اصطلاح می‌تواند به یک نوع دارایی نیز اشاره داشتـه باشد. برای مثال، در بین سهامداران مرسوم است که به سبد سهام، پرتفوی گفتـه می‌شود. سبد سهام به مجموعه‌ای از چندین سهم مختلف گفتـه می‌شود که افراد برای سرمایه‌گذاری آن‌ها را خریداری می‌کنند.

درواقع، افراد می‌توانند با ایجاد پرتفوی سهامی مناسب از شرکت‌ها و صنایع مختلف بازار، ریسک غیرسیستماتیک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند و بازدهی مناسبی را نیز کسب نمایند. در ادامه، به توضیح مفاهیم ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک خواهیم پرداخت.

هدف از تشکیل سبد سهام چیست؟

پرتفوی به زبان ساده، به ترکیبی از دارایی‌ها گفتـه می‌شود که توسط افراد برای سرمایه‌گذاری تشکیل می‌شود. مطالعه تمام جنبه‌های پرتفولیو، مدیریت پرتفوی نام دارد. قانون شماره یک مدیریت پرتفوی، ایجاد تنوع در دارایی‌ها است. به عبارت دیگر، هدف از تشکیل پرتفوی تقسیم کردن ریسک سرمایه‌گذاری بین چند دارایی است. بدین ترتیب، سود یک دارایی می‌تواند ضرر دارایی دیگر را جبران کند.

فرض کنید شما قصد سرمایه‌گذاری در بازار سهام را دارید و کل دارایی خود را در یک نماد صرف می‌کنید. با این کار ریسک سرمایه‌گذاری شما بسیار بالا رفتـه و به نوعی هم از ریسک سیستماتیک بازار تاثیر می‌پذیرید و هم از ریسک صنعت و شرکت که به طبع برای افراد ریسک‌گریز این نوع سرمایه‌گذاری مطلوبیت کمتری خواهد داشت.

۵ مزیت مهم در تشکیل سبد سهام

اگر رفتار سرمایه‌گذاران بزرگ دنیا را دنبال کنیم متوجه می‌شویم که داشتـن یک پرتفوی سرمایه‌گذاری می‌تواند مزایای بسیاری برای سرمایه‌گذار داشتـه باشد. ایجاد پرتفو سرمایه‌گذاری می‌تواند در سطوح مختلف باشد، از سطح کلان گرفتـه تا خرد؛ به عنوان مثال یک فرد سرمایه‌گذار باید با بررسی بازارها بتواند یک پرتفوی از تمام بازارها داشتـه باشد. بازار طلا، بازار مسکن، بازار خودرو، بازار سرمایه. حال در هر کدام از این بازارها هم فرد سرمایه‌گذار یک پرتفوی متنوع را باید انتخاب کند. به عنوان مثال، در بازار سرمایه فرد باید صنایع مختلف را بررسی و بهترین‌ نمادها را انتخاب کند و در همان صنایع منتخب هم سهم‌های مناسب را برای سرمایه‌گذاری برگزیند. در نتیجه، داشتـن پرتفوی متنوع می‌تواند مزایای مهمی داشتـه باشد که در زیر پنج مورد از مهمترین این مزایا را معرفی می‌کنیم:

۱) کنترل ریسک سرمایه‌گذاری

اولین مزیت ایجاد پرتفوی بورسی، کنترل ریسک کلی پرتفوی است. دلیل این امر این است که فرد سرمایه‌گذار، دارایی متنوع را درون پرتفوی خود دارد و اگر یک گروه از دارایی‌های پرتفوی دچار مشکل شود، اثر این امر بسیار کمتر است.

۲) بازدهی مناسب با توجه به ریسک سرمایه گذار

با ایجاد یک پرتفوی متنوع، فرد سرمایه‌گذار میتواند بازدهی دلخواه خود را با توجه به ریسک مورد نظر خود، تعیین کند و همین موضوع می‌تواند باعث ایجاد آرامش ذهنی سرمایه‌گذار شود.

۳) آرامش ذهنی سرمایه‌گذار

یکی از عوامل مهم برای کسب بازدهی مناسب در هر بازاری داشتـن یک ذهن آرام است. داشتـن پرتفوی متنوع این آرامش ذهنی را می‌تواند به فرد سرمایه‌گذار بدهد.

۴) جابجایی سریع بین دارایی‌ها

با داشتـن یک پرتفوی قوی، فرد سرمایه‌گذار می‌تواند در اسرع وقت دارایی‌های داخل پرتفوی خود را جابجا کند و متناسب با شرایط اقتصادی کشور، بازدهی مناسب را کسب کند. به عنوان مثال، اگر در امسال شرایط تورمی ایجاد شده است، می‌تواند سریع ریسک پرتفوی خود را با جابجایی دارایی‌ها بالاتر ببرد.

۵) حداقل رساندن اشتباه سرمایه گذاری

یک فرد سرمایه گذار قطعا مثل هر فرد دیگری می‌تواند در سرمایه‌گذاری خود دچار اشتباه شود، اما تاثیر این اشتباه می‌تواند به حداقل برسد. با ایجاد یک پرتفوی متنوع می‌توان تاثیر این اشتباهات سرمایه‌گذاری را به حداقل رساند.

پس با داشتـن یک پرتفوی مناسب می‌توانید از سقوط‌ها و اصلاح‌ها در یک بازار جان سالم به در ببرید. همچنین، درصورت سقوط یک دارایی، بقیه دارایی‌ها این سقوط را جبران خواهند کرد.

تفاوت پرتفوی لحظه‌ای و پرتفوی سپرده‌گذاری چیست؟

پرتفوی لحظه‌ای نشان‌دهنده تغییرات لحظه‌ای ارزش اجزای مختلف پرتفوی است. مثلا پرتفوی فردی متشکل از چندین سهم است و این سهام در ساعات معاملاتی بازار بورس مدام درحال تغییر قیمت هستند. برای نشان دادن ارزش پرتفوی درهر لحظه و هر قیمت از سهام، از پرتفوی لحظه‌ای استفاده می‌شود.

تفاوت اصلی بین پرتفوی اصلی و پرتفوی لحظه‌ای این است که در پرتفوی سبد سپرده‌گذاری می‌توانید سهام‌ خریداری‌شده را به صورت کلی مشاهده کنید که چند عدد خریداری کرده‌اید و چند درصد ار پرتفوی شما را کدام نمادها تشکیل داده است ولی در پرتفوی لحظه‌ای می‌توانید در آن واحد سود و زیان لحظه‌ای انواع سهام را مشاهده کنید.

مدیریت سبد سهام چیست؟

مدیریت پرتفوی به ارزشیابی سهام و دارایی‌ها و نحوه چینش آن‌ها در جهت کاهش ریسک و افزایش بازدهی گفتـه می‌شود. هرچند به نظر می‌رسد مدیریت سبد سهام در ابتدای سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد اما اینطور نیست و باید به صورت دوره‌ای بازدهی کل پرتفوی به همراه ریسک آن مورد ارزیابی قرار گیرد تا در مورد تعویض سهام و دارایی‌ها با جایگزین‌های آن تصمیم گیری شود. بهینه‌سازی سبد سهام از جمله وظایفی است که یک مدیر تحلیل می‌بایست به صورت پیوستـه انجام دهد.

پرتفوی به منظور کاهش ریسک به وجود آمده و به گونه‌ای انتخاب می‌شود تا در شرایط معمولی احتمال اینکه با کاهش بازده تمامی دارایی‌ها (سهامی که خریداری شده‌اند) به صفر نزدیک باشد. پرتفوی می‌تواند هم دارای مالک حقیقی و هم دارای مالک حقوقی باشد.

پنج نکته مهم در بهینه سازی سبد سهام

بهینه سازی سبد سهام مهم‌ترین گام برای داشتـن یک پرتفوی مناسب است. برای داشتـن یک پرتفوی مناسب و کم ریسک و همچنین با تنوع خوب حتما باید آن را بهینه کرد. بهینه سازی پرتفوی ۵ شرط اصلی دارد که د ادامه به بررسی آن می‌پردازیم:

۱. انتخاب انواع اوراق بهادار (سهام، درآمد ثابت و مشتقه)

خرید سهام شرکت‌ها همیشه بهترین گزینه نیست. برای تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک می‌توان از گزینه‌های سرمایه‌گذاری مختلفی که در بازار بورس وجود دارند بهره برد. برای مثال، صندوق‌های کالایی (مثل صندق طلا)، اوراق درآمد ثابت مانند اخزا و ابزارهای مشتقه از انواع مختلف اوراق در بازار بورس هستند که می‌توان با انتخاب آنها بازدهی و ریسک پرتفوی را متناسب با فرد سرمایه‌گذار تعدیل کرد.

مقاله پبشنهادی: هشت توصیه برای تشکیل سبد سهام (پرتفوی)

۲. خرید سهام از صنایع مختلف

شناسایی صنایع پیشرو و سودده در هر دوره زمانی یکی از مهم‌ترین قسمت‌های بهینه سازی سبد سهام است. به عنوان مثال، در دوران تحریم به دلیل رشد روز افزون دلار و افزایش تورم، صنایع دلاری معمولا عملکرد بهتری دارند. همچنین در دورانی که با کاهش نرخ دلار و یا نرخ برخی محصولات وارداتی همراه هستیم، شرکت‌هایی که مواد اولیه آنها وارداتی و فروش داخلی دارند مورد توجه سهامداران واقع می‌شوند.

۳. انتخاب ترکیب کم ریسک از سهام

یک سبد سهام خوب باید تمام ریسک‌ها و فرصت‌های بازار سرمایه را در نظر داشتـه باشد. رسیدن به ترکیبی مناسب از سهام نقدشونده، کم ریسک و بزرگ و کوچک بازار از مهم‌ترین قسمت‌های بهینه سازی سبد سهام است.

۴. انتخاب تعداد شرکت متناسب با سرمایه

پرتفوی سرمایه‌گذاری با سرمایه باید متناسب باشد. به عنوان مثال تعداد ۲۰ سهم برای یک پرتفوی ۱۰میلیون تومانی زیاد ولی برای یک پرتفوی ۱ میلیارد تومانی مناسب است.

۵. رعایت تناسب وزنی دارایی‌ها

وزن‌دهی مناسب و ایجاد تنوع در یک پرتفوی اصل خیلی مهم بهینه سازی سبد سهام است. به عنوان مثال، اگر وزن یک سهم در پرتفوی شخصی بیش از ۸۰ درصد باشد، کل پرتفوی تحت تاثیر مثبت و منفی این سهم قرار می‌گیرد. بنابراین، ایجاد تناسب و وزن مناسب برای سهم‌ها و رسیدن به ترکیبی مناسب از سهام می‌تواند ریسک پرتفوی را کاهش دهد.

ریسک پرتفوی چیست؟

در ساده‌ترین حالت ممکن، همیشه این امکان وجود دارد که در سرمایه‌گذاری خود ضرر کنید و بستـه به اینکه شما چقدر از باختـن پول می‌ترسید، ممکن است محافظه‌کارانه برخورد کنید یا اگر اهل ریسک باشید خطر کنید یا حتی ممکن است جایی بین این دو قرار بگیرید. اما در کل بهتر است بستـه به تحمل ریسکتان، تخصیص دارایی خود را انتخاب کنید تا بتوانید صعود و سقوط بازار را تحمل کنید.

خرید تک سهم، ریسک بالایی دارد. این درست همان حالتی است که با یک اتفاق منفی یک شرکت بورسی دچار افت سهام می‌شود و به این ترتیب شما و سرمایه‌گذارانی که در سهام این شرکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند متضرر می‌شوند. از طرف دیگر دارایی‌های فردی دیگر مثل اوراق هم، دارای ریسک خاصی هستند. اما همیشه باید این در سرمایه‌گذاری و چینش سبد سهام یا پرتفوی خود این موضوع را هم در نظر بگیرید که ممکن است گاهی بخشی از پرتفوی یا حتی کل پرتفوی شما به طور همزمان روند نزولی به خود بگیرند. (این مسئله ممکن است در دوران رکود اقتصادی اتفاق بیفتد یا حتی در حالتی که سرمایه‌گذاری خود را در یک صنعت خاص متمرکز کرده باشید).

به طور کلی، باید گفت ریسک مرتبط با کل پرتفوی تا حدی به تخصیص دارایی شما بستگی دارد و «ریسک پرتفوی‌ها» نامیده می‌شود. یک پرتفوی متمرکز هم ممکن است سقوط چشمگیری را تجربه کند .اگر به عنوان مثال، بیشتر در املاک و مستغلات سرمایه‌گذاری کنید و از بد حادثه، بازار املاک و مستغلات به طور گسترده سقوط کند، احتمالا سبد سهام شما هم کاهش می‌یابد. این نوع ریسک خاص شرکت یا صنعت را می‌توان با متنوع‌سازی پرتفوی کاهش داد.

معرفی انواع پرتفوی یا سبد سهام

چینش پرتفوی سرمایه‌گذاری متناسب با ویژگی‌های شخصی و میزان ریسک‌پذیری فرد سرمایه‌گذار، می‌تواند متفاوت بوده و بعضا افرادی که قصد کسب بازدهی بیشتری دارند، پرتفوی خود را با دارایی‌های پرریسک و افراد ریسک‌گریز از دارایی‌هایی نظیر صندوق‌های با درآمد ثابت و دارایی‌های کم ریسک استفاده می‌کنند. در ادامه، به معرفی انواع پرتفوی متناسب با اشخاص مختلف خواهیم پرداخت:

پرتفوی ترکیبی

پرتفوی ترکیبی، از ترکیب دارایی‌های که همبستگی بسیار کمی با هم دارند ایجاد می‌شود. برای مثال، بخشی از آن در سهام، بخشی در صندوق با درآمد ثابت و بخشی دیگر به صندوق‌های طلا اختصاص یابد. همبستگی میان این دارایی‌ها بسیار کم است.

برای مثال، اگر بازار سهام دچار ریزش شود در عملکرد صندوق‌های درآمد ثابت اخلالی به‌وجود نمی‌آید. تغییرات در قیمت واحدهای صندوق‌های طلا هم متناسب با تغییر قیمت انس جهانی طلا است. بنابراین می‌توان گفت که همبستگی بین صندوق طلا با سهام بسیار کم است.

پرتفوی سرمایه‌گذاری

همان‌طور که از اسمش معلوم است، هدف از تشکیل این سبد سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاری با هدف کسب بازدهی بیشتر در آینده انجام می‌شود. یعنی افراد در دارایی‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که ارزششان در گذر زمان افزایش پیدا می‌کند و با بازدهی همراه هستند. بخشی از این سبد سرمایه‌گذاری می‌تواند به سرمایه‌گذاری در سهام تعلق گیرد و بخشی دیگر به پروژه‌های ساختمانی و عمرانی.

پرتفوی تهاجمیِ سهم محور

این پرتفوی برای افراد ریسک‌پذیر مناسب است. ترکیب پرتفوی تهاجمی به‌صورتی است که از دارایی‌های پرریسک، همراه با بازدهی بالا تشکیل می‌شود. مثلا قسمتی از سبدسهام به خرید سهام شرکت‌های نوپا اختصاص پیدا می‌کند، قسمتی دیگر به خرید کوین‌های تازه‌وارد به ارزهای دیجیتال و غیره.

پرتفوی تدافعی سهم محور

پرتفوی تدافعی، متشکل از سهام شرکت‌هایی است که تولیدکننده محصولات ضروری برای زندگی هستند یعنی تمرکزش روی کالاهای اساسی است. سهام این شرکت‌ها معمولا در مقابل روندهای نزولی بازار و وضعیت اقتصادی نامناسب مقاومت می‌کنند و در روندهای صعودی هم عملکرد خوب و قابل قبولی دارند.

پرتفوی متمرکز بر درآمد حاصل از سهم

تمرکز این نوع سبد سرمایه‌گذاری بیشتر روی سود تقسیمی شرکت‌ها (درآمد حاصل از سهم) به سهامداران است. در واقع این پرتفوی، به دنبال ایجاد یک جریان نقدی مثبت به داخل سبد سهام است. سهم‌های تدافعی با سود تقسیمی بالا می‌توانند در این نوع سبد سرمایه‌گذاری جای گیرند.

پرتفوی سفته‌بازانه متمرکز بر سهم

اگر ریسک‌پذیری بالایی دارید، این نوع سبد سهام به کار شما می‌آید. برای مثال، خبر تولید یک داروی جدید یا تولید نوعی واکسن که احتمالا به نتیجه برسد، توسط یک شرکت دارویی منتشر می‌شود.

سرمایه‌گذاری در این نوع شرکت‌ها با ریسک بالایی همراه است. چون ممکن است بعد از مدتی پروژه با شکست همراه شود. در آن صورت ارزش سهام آن شرکت کاهش خواهد یافت.

مدیریت دارایی؛ چالش بسیاری از سرمایه‌گذاران

به کمک آموزش بورس و یادگیری روش‌های مختلف تحلیل بازار مانند تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی یا تابلوخوانی می‌توانید سهام خوب بازار را شناسایی کنید. اما هر کدام از این روش‌ها، پیچیدگی‌های مربوط به خود را دارد. در واقع، کسب بازدهی مناسب از خرید و فروش سهام در بازار بورس به همین سادگی‌ها هم نیست!

هیچ کس نمی‌تواند آینده را به طور دقیق پیش‌گویی کند. همیشه بهترین پیش‌بینی‌ها هم ممکن است از واقعیت فاصله بگیرند. بنابراین پس از خرید سهام، باید دائما وضعیت آن را زیر نظر داشتـه باشید و در صورت نیاز، در خصوص نگهداری یا فروش آن تصمیم‌گیری کنید. چرا که ممکن است یکی از شرکت‌هایی که سهام آن را خریداری کرده‌اید، با مشکل روبرو شود و همین موضوع بر قیمت آن تاثیر منفی بگذارد. به عنوان مثال، ممکن است یک پرونده حقوقی علیه شرکت مطرح شود که آینده شرکت را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. یا مثلا ممکن است شرکت در ارائه خدمات یا فروش کالاهای خود با مشکلی غیرقابل پیش‌بینی روبرو شود. یا ….

از همین رو، مدیریت دارایی یک فعالیت تمام‌وقت و بسیار چالش‌برانگیز است. در واقع، تنها افرادی می‌توانند در این چالش موفق شوند که ضمن داشتـن دانش و مهارت کافی، بتوانند شرایط جدید را به خوبی تحلیل کرده و بهترین تصمیم را بگیرند.

سبد سهام

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری در واقع یعنی مدیریت دارایی خودتان را به گروهی از افراد خبره بسپارید تا به جای شما، شرایط را تحلیل کنند و بهترین تصمیم را بگیرند. در این صورت، نه نیازی به صرف زمان و هزینه برای یادگیری روش‌های تحلیل و خرید و فروش سهام دارید و نه لازم است که خودتان را درگیر تصمیم‌گیری‌هایی کنید که بعضا بسیار حساس و پر اضطراب هستند. در این شرایط می‌توانید به کار همیشگی خود مشغول باشید و اضطراب کمتری داشته باشید! به همین خاطر سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری را می‌توان یک سرمایه‌گذاری هوشمند دانست.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری را به خوبی بشناسید

سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری نسبت به خرید و فروش سهام مزایای فراوانی دارد. پیش از این، در مورد بعضی از آن‌ها صحبت کردیم. برای کسب اطلاعات بیشتر پیرامون پرتفوی صندوق‌های سرمایه گذاری می‌توانید مقاله اسرار مشاهده پرتفوی صندوق های سرمایه گذاری را بخوانید. برای آشنایی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز می‌توانید به مقاله معرفی انواع صندوق های سرمایه گذاری کاریزما مراجعه کنید.

پس از اطلاع از موارد فوق، نوبت به آشنایی بیشتر با انواع صندوق‌ها می‌رسد. صندوق‌های سرمایه گذاری انواع مختلفی دارند. در یک تقسیم‌بندی کلی، پرمخاطب‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سه گروه با درآمد ثابت، مختلط و سهامی قرار می‌گیرند. صندوق‌های با درآمد ثابت، کم‌ریسک‌ترین صندوق‌های بازار هستند. در طرف مقابل، صندوق‌های سهامی پرریسک‌ترین صندوق‌های بازار هستند. صندوق‌های مختلط نیز بین این دو نوع قرار می‌گیرند.

بازدهی صندوق‌های سرمایه گذاری سهامی، بیش از هر چیز دیگری تحت تاثیر وضعیت بازار سهام شرکت‌ها (شاخص بورس) قرار دارد. می‌دانیم پیش‌گویی آینده امکان‌ناپذیر است. به همین علت، هیچ یک از صندوق‌های سهامی بازار سرمایه، سود قطعی و مشخص ندارند. در واقع در شرایط ریزش بازار ممکن است بازدهی این صندوق‌ها نیز منفی شود.

از طرف دیگر، بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، وابستـه به بازدهی اوراق با درآمد ثابت است. بنابراین بازدهی این صندوق‌ها تقریبا ثابت است. در حقیقت بازدهی این صندوق‌ها در یک محدوده مشخصی نوسان دارد.

وضعیت بازدهی صندوق‌های مختلط نیز چیزی شبیه به برآیند وضعیت بازدهی صندوق‌های با درآمد ثابت و سهامی است. علاوه‌بر این‌ها نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که از انعطاف بیشتری در انتخاب دارایی برخوردار هستند که به آن‌ها صندوق در صندوق یا فراصندوق گفتـه می‌شود. برای اطلاع بیشتر از این نوع صندوق‌ها توصیه می‌شود مقاله صفر تا صد “صندوق در صندوق” در بازار سرمایه را مطالعه کنید.

منبع:کاریزما