به گزارش صدای بورس، بازار سرمایه در سال ۱۴۰۳ یکی از پرچالش‌ترین سال‌های خود را پشت سر گذاشت. در این سال بزرگترین ریسک‌های سیاسی عمدتا از ناحیه روابط خارجی بر کشور تحمیل شد اما ریسک اصلی در ناترازی‌ها و قطعی‌های برق و گاز بود.
در ابتدای سال شاخص کل در محدوده ۲.۲ میلیون واحد قرار داشت و شاخص هم‌وزن در عدد ۷۵۰ هزار واحدی کار خود را آغاز کرد. در ابتدای سال ارزش دلاری بازار با احتساب دلار آزاد و نیمایی به ترتیب ۱۴۷ و ۲۲۳ میلیارد دلار بود. دلار نیمایی در ابتدای سال حدود ۴۰ هزار تومان و دلار آزاد هم حدود ۶۰ هزار تومان بود. قیمت سکه امامی هم ۳۸ میلیون تومان بود.
نیمه اول سال با شروع خوب
در فروردین ماه بازار سرمایه باتوجه به سطح ارزندگی بالای بازار از نظر تحلیلگران و عدم بازدهی مناسب بازار در سال ۱۴۰۲ با رشد مواجه شد. بازدهی در فروردین ماه حدود ۵ درصد بود. در این ماه رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در سوریه حمله کرد و ایران در واکنش به این حمله برای اولین بار به صورت مستقیم به رژیم صهیونیستی حمله موشکی کرد و آغاز سلسله اتفاقات سیاسی و نظامی بعد از آن رقم خورد. تورم در این ماه ۲.۷ درصد اعلام شد. در این ماه نرخ بهره بالا مهمترین عامل کاهنده رشد بازار بود.
در اردیبهشت ماه بازار با خوشبینی کار خود را آغاز کرد ولی در نهایت این ماه با افت سنگین ۸ درصد شاخص کل و ۹ درصد شاخص هم وزن مواجه شد. مهمترین اتفاق در این ماه سقوط بالگرد رئیس جمهور و شهادت ایشان بود که موجب ایجاد شوک بزرگی به بازارها شد. در این ماه تورم تولیدکننده بنا به گفته رئیس کل بانک مرکزی به کمترین میزان از سال ۹۹ رسید.
در خردادماه روند نزولی شاخص کل و شاخص هم‌وزن باتوجه به ریسک بالای سیاسی و اقتصادی کشور تداوم داشت و شاخص کل با افت ۵ و ۷ درصدی شاخص هم‌وزن مواجه شد. در این ماه فرایند کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری پیش از موعد با توجه به شهادت آیت الله رئیسی شروع شد و بازار در حال آنالیز وعده‌های انتخاباتی کاندیداها بود. نرخ بهره بدون ریسک در این ماه به عدد تاریخی ۳۵ درصد رسید و مجددا کاهشی شد و به زیر ۳۰ درصد افت کرد.
در تیرماه شاخص کل و شاخص هم‌وزن بازدهی ۴ درصدی را با توجه به وعده‌های مثبت اقتصادی کاندیداها کسب کردند. در دور اول انتخابات ریاست جمهوری مسعود پزشکیان و سعید جلیلی به دور بعد راه یافتند و دور دوم مسعود پزشکیان پیروز انتخابات شد. با پیروزی وی و با توجه به وعده‌های انتخاباتی او بازار سرمایه با رشد سنگین در هفته ابتدایی بعد از انتخابات بازار ناگهان با افت مواجه شد عمده‌ترین دلیل این افت بالا بودن سود بانکی و بازدهی بدون ریسک بود. بازار به انتخاب پزشکیان با توجه به رویکرد در خصوص نظام ارزی و قیمت‌گذاری خوشبین بود.
در مرداد ماه و با توجه به انتخاب کابینه فعالان بازار سرمایه خوشبین به آینده بازار بودند ولی بعد از مراسم تحلیف پزشکیان، اسماعیل هنیه در تهران ترور شد و همین امر منجر به سقوط سنگین بازار شد شاخص کل و هم وزن هر یک در این ماه حدود ۱۰ درصد افت کردند. در اوج این چالش ها دامنه نوسان به ۳ درصد کاهش یافت و تا پایان سال پابرجا ماند.
در شهریور ماه با توجه به رای اعتماد به همه وزرای پیشنهادی تیم اقتصادی دولت مشخص شد و با توجه به وعده‌های انتخاباتی و تیم اقتصادی دولت خوشبینی به آینده بازار افزایش یافت. شاخص کل و شاخص هم وزن بیش از ۱۰ درصد رشد کردند و پس از کش و قوس‌های فراوان بازار سرمایه نیمه اول سال را با افت حدود ۸ درصد شاخص کل به پایان برد. در پایان نیمه اول سال دلار بازار آزاد هم در محدوده ۶۰ هزارتومانی باقی ماند و دلار نیمایی با رشد حدود ۱۵ درصد مواجه شده بود.
بازار تحت تاثیر عوامل خارجی
در مهر ماه بازار سرمایه مجددا کاهشی بود و بورس ۵ درصد از ارزش خود را از دست داد. روند افزایشی قیمت برق، فشار سنگینی به بهای تمام شده صنایع انرژی بر وارد ساخته است. عمده‌ترین دلیل افت این ماه را می‌توان اجرایی شدن پاسخ ایران به ترور اسماعیل هنیه دانست. قیمت دلار نیما با سرعت افزایش یافت. در آبان ماه بازار سرمایه بازدهی ۱۳درصدی را به خود دید. بعد از انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری امریکا و کاهش احتمال رالی واکنشی ایران و رژیم صهیونیستی و همچنین رشد قابل توجه دلار نیما در کنار کاهش نسبی نرخ بهره منجر به این بازدهی بالا شد، نرخ نیما در انتهای آبان ماه به مرز ۶۰ هزار تومان رسید. از سوی دیگر، طلا و بیت کوین رکوردهای تاریخی را شکستند. در آذر ماه رکورد رشد ماهانه بازار با ۱۸درصد شکسته شد، هر چند به لحاظ مقداری شرکت‌ها عملکرد ضعیفی به دلیل قطعی برق و گاز داشتند. تداوم رشد دلار نیمایی و انتظارات مبنی بر کاهش نرخ دلار آزاد و نیمایی سبب اقبال به بازار شد و همین امر منجر به ورود پول اشخاص حقیقی به بازار شد. ثبات نسبی دلار آزاد هم بر رونق بازار اثرگذار بود. در میانه‌های آذر، بسته شدن نمادهای پتروشیمی و یوتیلیتی مستقر در ماهشهر و عسلویه به دلیل دعوای قیمت گذاری یوتیلیتی، منجر به اقبال به صندوق‌های بخشی پتروشیمی شد. البته خبر تهاتر طلب اوره سازها در بودجه ۱۴۰۴ خبر مثبت در این گروه بود. پتروشیمی‌ها تا میانه‌های بهمن بازگشایی نشدند و البته پس از بازگشایی رشد محدودی را تجربه کردند و نتوانستند به عبور شاخص از ۳ میلیون واحد منجر شوند. افزایش نرخ دارویی‌ها نیز سبب اقبال کوتاه مدت به این صنعت شد. در دی ماه بازار سرمایه با توجه به احتمال بازگشایی نمادهای پتروشیمی و نزدیک شدن شاخص به مرز ۳ میلیونی با خوشبینی بالایی دنبال شد.
در این ماه شایعات مختلفی از سیاست دونالد ترامپ درباره ایران منتشر می‌شد درنهایت این ماه با رشد دلار و ورود به کانال۸۰ هزار تومانی به پایان رسید و با توجه به اقبال فعالان به بازار طلا و همچنین صندوق‌های طلا شاهد خروج سنگین نقدینگی از بازار و ورود به صندوق‌های طلا بودیم. شاخص کل هم باوجود رشد در نیمه اول ماه در نهایت بازدهی منفی را ثبت کرد.
در بهمن ماه بازار سرمایه تحت تاثیر اعلام سیاست فشار حداکثری ترامپ و همچنین مجمع پرحاشیه ایران خودرو قرار گرفت. پس از سال‌ها بالاخره کروز توانست کنترل ایران خودرو را به دست بگیرد. موضوعی که خروج مدیرعامل قبلی با سختی رخ داد، اما در نهایت مجمع این شرکت به سرعت ثبت شد. در این ماه دلار از مرز ۹۰ هزارتومان عبور کرد و سکه طلا تحت تاثیر قیمت اونس جهانی و دلار به مرز ۸۰ میلیون تومانی رسید.
ناامیدی از شاخص سه میلیونی
در سال ۱۴۰۳ دلار نیما پس از افزایش از ۳۷ به محدوده ۶۸ هزار تومان رسید و سامانه ارز نیما تعطیل و بازار توافقی ایجاد شد. این موضوع سبب اقبال بازار به گروه پتروشیمی و پالایشی شد که جزو برندگان سال ۱۴۰۳ از لحاظ بازدهی بودند. هرچند انتظار می‌رفت که وضعیت فولادی هم بهتر شود، اما این گروه رشد چندانی نداشت. البته در شرکت‌هایی که ارز خود را خارج از سامانه و نزدیک قیمت دلار آزاد می‌فروختند، باخت بزرگ بود. هر چند امید به عبور از شاخص ۳ میلیون واحد وجود داشت، اما این موضوع محقق نشد و شایعات استیضاح همتی، هفته‌ها بازار را در کما برد و استیضاح و برکناری وی، ضربه آخر را در اسفند ماه به بازار بی‌جان بورس وارد ساخت.
بورس کالا که با دولت جدید توانست بار دیگر رونق بگیرد، شاهد توجه بهتر و بیشتر به اهمیت و رویکرد بازار بود. هر چند خودرو نتوانست به این بورس برگردد، اما نگاه کشف قیمت در این بورس وضعیت بهتری یافت. نقره در این سال وارد بورس کالا شد.
دلار نیما ۶۰ درصد، دلار آزاد ۵۰ درصد، اونس جهانی طلا ۳۳ درصد، آب‌شده و شمش و سکه طلا حدود ۱۰۰ درصد، شاخص کل بورس ۲۵ درصد و شاخص هم‌وزن بورس ۱۰ درصد بازدهی داشتند و در شرایط تورم حدود ۳۵ درصدی، بورس بازنده بزرگ با بازده حقیقی منفی بود که حاکی از افول صنعت در رونق رانت دلار است. قیمت‌های جهانی به جز طلا با بازده ۳۳ درصدی، در سایر فلزات کم‌نوسان بودند. روی و آلومینیوم رشد ۱۵ درصدی داشته و مس و سرب بدون تغییر خاصی بودند. اما سال پیش رو با حضور ترامپ می‌تواند بازارهای جهانی را پرنوسان سازد، بحران مسکن چین در کنار نرخ بهره و تورم بالا در ایالات متحده و تغییر قطب‌های سیاسی و آغازی بر پایان تجارت آزاد جهانی با وضع تعرفه‌ها، بازارهای جهانی را دستخوش تغییرات عمده‌ای ساخته است. بازار بورس در بیم و امید ترامپ، مسائل سیاسی داخلی و خارجی، نرخ بهره و تورم بالا و ناترازی‌هایی که کمر تولید را خم کرده است قرار دارد. حال به استقبال سال ۱۴۰۴ می رویم که بورس همچنان در محاق است.
-
ندا کریمی - کارشناس بازار سرمایه
-
شماره ۵۸۴ هفته نامه اطلاعات بورس
نظر شما