روتاویروس چیست؟

به گزارش صدای بورس، روتاویروس در سراسر جهان در حال گسترش است و میلیون ها کودک را در معرض خطر بستری شدن در بیمارستان یا مرگ قرار می دهد.

اپیدمی روتاویروس در کودکان

روتاویروس نوعی از ویروس های RNA دو رشته ای از خانواده Reoviridae که شایع ترین علت بیماری روتاویروس، اسهال در میان نوزادان و خردسالان است. تقریباً هر کودک در جهان حداقل یک بار در سن پنج سالگی به روتاویروس مبتلا می شود. ایمنیدر بدن با هر عفونت ایجاد می شود، بنابراین عفونت های بعدی از نظیر این ویروس شدت کمتری دارند. بزرگسالان به ندرت تحت تأثیر قرار می گیرند.

نشانه ها و علائم روتاویروس

همانطورکه گفته شد این ویروس یکی از شایع‌ترین علل اسهال حاد در کودکان به شمار می‌رود. این ویروس از خانواده روتاویروسهاست و بر روی جداره‌های روده تاثیر می‌گذارد. انتقال این ویروس اغلب از طریق تماس مستقیم با مدفوع آلوده یا از طریق ذرات هوایی است.

علائم ویروس روتاویروس شامل اسهال، استفراغ، تب، درد شکم و تهوع است. درصد بالایی از بیماران مبتلا به روتاویروس با اسهال روبه‌رو می‌شوند. اسهال معمولاً شدید، آبکی و شایع است و ممکن است به‌صورت راحت الکترولیت‌ها و مایعات بدن را تخلیه کند، که در موارد شدید می‌تواند منجر به نارسایی کلیه و کاهش حجم خون شود. استفراغ معمولاً پیش از اسهال ظاهر می‌شود و موجب کاهش آب و مایعات بدن می‌شود.

به‌طور معمول، تب در ابتدای عفونت ویروسی به وجود می‌آید. در برخی از موارد، تب می‌تواند شدید و مداوم باشد و نشانه‌ای از عفونت سیستمیک باشد. همچنین، بیماران ممکن است از درد شکم شکایت کنند که ممکن است به علت التهاب روده یا ترشح اسید معده باشد. تهوع نیز یکی از علائم رایج ویروس روتاویروس است.

به طورکلی علائم ویروس rotavirus ممکن است در مراحل مختلف بروز کنند و شامل موارد زیر می‌شوند:

اسهال: اسهال معمولاً شدید و آبکی است و می‌تواند تا ۹-۱۰ بار در روز رخ دهد. مدفوع ممکن است رنگی، خونریزی نداشته باشد و بوی بدی داشته باشد.

استفراغ: استفراغ ممکن است قبل از اسهال ظاهر شود و می‌تواند موجب تهیه بیشتر مایعات بدن شود.

تب: در اکثر موارد، افزایش دمای بدن (تب) از اولین علائم ویروس روتاویروس است. تب ممکن است شدید و مداوم باشد و در برخی از موارد نشانه‌ای از عفونت سیستمیک باشد.

درد شکم: بیماران ممکن است از درد شکم شکایت کنند که می‌تواند به علت التهاب روده یا ترشح اسید معده باشد. این درد ممکن است متمرکز در قسمت پایین شکم باشد.

تهوع: تهوع نیز یکی از علائم رایج ویروس rotavirus است و می‌تواند باعث افزایش استفراغ و کاهش آب و مایعات بدن شود.

خستگی و ضعف: در برخی از موارد، بیماران ممکن است احساس خستگی شدید و ضعف عمومی کنند. این ممکن است به دلیل از دست دادن مایعات بدن و نارسایی تغذیه مناسب باشد.

کاهش اشتها: عفونت با ویروس rotavirus می‌تواند منجر به کاهش اشتها شود. بیماران ممکن است علاقه کمتری به خوردن داشته باشند و ناخوشی در مصرف غذا را تجربه کنند.

علائم تنفسی: در برخی موارد، عفونت rotavirus می‌تواند همراه با علائم تنفسی نیز همراه باشد، مانند سرفه، عطسه، گرفتگی صدا و انسداد بینی. این علائم در برخی از افراد، به ویژه نوزادان و کودکان، ممکن است شدیدتر باشد.

مهم است به خاطر داشته باشید که نه همه افراد مبتلا به ویروس روتاویروس تمامی این علائم را نشان می‌دهند. برخی از افراد ممکن است تنها برخی از علائم را تجربه کنند و در برخی موارد، عفونت بدون علائم خاصی عبور کند.

در صورت بروز هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص صحیح بگیرید و درمان مناسب را دریافت کنید. همچنین، بهداشت شخصی مناسب، شستشوی دست‌ها با آب و صابون و جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران از طریق تماس مستقیم با مدفوع آلوده، از جمله اقدامات مهم برای کنترل انتشار ویروس روتاویروس محسوب می‌شوند.

علائم روتاویروس در کودکان

عفونت روتاویروس به خصوص در کودکان، علائم شدیدتری ایجاد می‌کند. در زیر، علائم روتاویروس در کودکان را بیان می‌کنم:

اسهال شدید: اسهال در کودکان مبتلا به روتاویروس معمولاً شدید و آبکی است. ممکن است مدفوع بسیاری بار در روز تخلیه شود و ممکن است با خطر نزدیکی آب و الکترولیت‌ها در بدن کودک همراه باشد.

استفراغ: استفراغ ممکن است قبل از اسهال ظاهر شود و می‌تواند باعث کاهش مایعات بدن و تغذیه ناکافی در کودک شود.

تب: در بیشتر موارد، عفونت روتاویروس با تب همراه است. تب ممکن است شدید باشد و مدت زمان طولانی داشته باشد.

خشکی دهان و لب‌ها: کودکان مبتلا به روتاویروس معمولاً خشکی دهان و لب‌ها را تجربه می‌کنند. این ممکن است به دلیل از دست دادن مایعات بدن و نارسایی تغذیه مناسب باشد.

خوابیدن بیش از حد و افزایش خواب: کودکان ممکن است در اثر خستگی و ناراحتی ناشی از عفونت، بیش از حد خوابیده و تعداد ساعات خوابشان افزایش یابد.

آزمایشات بدنی: ممکن است کودکان مبتلا به rotavirus دارای چشمان خشک، پوست بی‌روح و کمرنگ، لب‌های خشک و کاهش مایعات بدن باشند.

علائم rotavirus در کودکان ممکن است شدیدتر و برای مدت طولانی‌تری ادامه داشته باشد. در صورت بروز هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان مناسب دریافت کنید. نیاز به مراقبت و ماندن در خانه و مصرف مایعات بیشتر نیز در صورت اسهال شدید و تخلیه بیشتر مدفوع وجود دارد.

علائم عفونت روتاویروس در بزرگسالان

عفونت rotavirus در بزرگسالان نسبت به کودکان کمتر رایج است. با این حال، در برخی موارد می‌تواند رخ دهد و علائمی را ایجاد کند. در زیر، علائم روتاویروس در بزرگسالان را بیان می‌کنم:

اسهال: اسهال معمولاً شدید و آبکی است و ممکن است تا ۹-۱۰ بار در روز رخ دهد. مدفوع ممکن است رنگی و بدبو باشد.

استفراغ: استفراغ ممکن است قبل از اسهال ظاهر شود و می‌تواند باعث تهیه بیشتر مایعات بدن شود.

تب: در برخی موارد، عفونت روتاویروس با تب همراه است. تب ممکن است شدید و مدت زمان طولانی داشته باشد.

درد شکم: بزرگسالان ممکن است از درد شکم شکایت کنند که می‌تواند به علت التهاب روده یا ترشح اسید معده باشد. این درد ممکن است متمرکز در قسمت پایین شکم باشد.

تهوع و استفراغ: بزرگسالان ممکن است تهوع و استفراغ را تجربه کنند که می‌تواند باعث کاهش آب و مایعات بدن شود.

خستگی و ضعف: در برخی موارد، بزرگسالان ممکن است احساس خستگی شدید و ضعف عمومی کنند. این ممکن است به دلیل از دست دادن مایعات بدن و نارسایی تغذیه مناسب باشد.

کاهش اشتها: عفونت با ویروس rotavirus ممکن است به کاهش اشتها و ناخوشی در مصرف غذا منجر شود.

مهم است به خاطر داشته باشید که علائم روتاویروس در بزرگسالان ممکن است متفاوت باشد و در برخی از موارد، عفونت بدون علائم خاصی عبور کند. در صورت بروز هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص صحیح بگیرید و درمان مناسب را دریافت کنید. همچنین، حفظ بهداشت شخصی مناسب و شستشوی دست‌ها با آب و صابون مهم برای کاهش انتشار ویروس rotavirus است.

نحوه درمان خانگی عفونت روتاویروس

درمان خانگی روتاویروس برای کنترل علائم و بهبود بیماری می‌تواند از روش‌های زیر تشکیل شود:

هیدراسیون: مصرف مایعات برای جبران مایعات بدن از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که اسهال شدید و استفراغ بسیاری را تجربه می‌کنید، ممکن است بدن شما به دلیل از دست دادن مایعات ضعیف شود. بنابراین، مصرف مایعات الکترولیتی مانند آب نارسانا، عرق‌های سبز، سوپ‌ها و نوشیدنی‌های الکترولیتی می‌تواند مفید باشد. می‌توانید از پودرهای الکترولیتی تجاری که در داروخانه‌ها موجود هستند، استفاده کنید. همچنین، مصرف مکمل‌های الکترولیتی طبق دستور پزشک نیز مفید است.

تغذیه مناسب: حفظ تغذیه صحیح و مصرف غذاهای سبک و قابل هضم می‌تواند به بهبود و کاهش علائم کمک کند. در طول عفونت rotavirus، مصرف غذاهایی مانند نان سفید، برنج، سوپ‌های آبکی و موز مفید است. از مصرف غذاهای چرب و سنگین، غذاهای حاوی آب‌های غلیظ و ادویه‌های تند بهتر است خودداری کنید.

استفاده از داروها: در صورت لزوم و تحت نظر پزشک، ممکن است داروهایی برای کنترل اسهال و استفراغ به شما تجویز شود. معمولاً داروهای ضد اسهال و ضد استفراغ مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، باید توجه داشت که استفاده از داروها باید توسط پزشک تعیین و راهنمایی شود.

استراحت و بهبود کامل: در صورت بروز عفونت rotavirus، بهتر است استراحت کافی داشته باشید و فعالیت بدنی زیاد را کاهش دهید. این به بدن کمک می‌کند تا با عفونت مبارزه کرده و بهبود یابد.

بهداشت شخصی: رعایت بهداشت شخصی و شستشوی دست‌ها به طور منظم با آب و صابون بسیار مهم است. این کار به جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران کمک می‌کند.

در هر صورت، در صورت بروز علائم شدید، عوارض جدی یا نگرانی‌های بیشتر، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و دستورات و مراقبت‌های دقیق‌تر را از وی دریافت کنید.

راه های انتقال عفونت روتاویروس

روتاویروس از طریق انتقال مستقیم و غیرمستقیم می‌تواند به فردی دیگر منتقل شود. در ادامه، راه‌های انتقال عفونت روتاویروس را بیان می‌کنم:

انتقال مستقیم: rotavirus می‌تواند از طریق تماس مستقیم با فرد مبتلا منتقل شود. مثال‌هایی از این نوع انتقال شامل لمس دست‌ها، بوسیدن، تماس با مدفوع یا استفاده از آیتم‌های شخصی (مانند دستمال یا محصولات بهداشتی) که به تماس با فرد مبتلا آلوده شده‌اند است.

انتقال غیرمستقیم: rotavirus می‌تواند از طریق تماس غیرمستقیم با سطوح و اشیا آلوده به ویروس به فرد دیگر منتقل شود. مثال‌هایی از این نوع انتقال شامل لمس سطوحی مانند درب‌ها، دستگیره‌ها، اسباب‌بازی‌ها، اشیا آشپزخانه و سطوح دستشویی آلوده به ویروس است. در صورت لمس این سطوح و سپس لمس دهان، بینی یا چشم، روتاویروس به بدن فرد دیگر وارد می‌شود.

مصرف آب و غذا: روتاویروس می‌تواند از طریق مصرف آب و غذای آلوده به ویروس به فرد دیگر منتقل شود. آب آلوده، مواد غذایی که با مدفوع فرد مبتلا به روتاویروس آلوده شده‌اند (مانند سبزیجات و میوه‌های آلوده)، و همچنین مواد غذایی که به ناپسندی آشکار به صورت ناقص پخته شده‌اند، می‌توانند منبع انتقال روتاویروس باشند.

انتقال هوایی: در برخی موارد، rotavirus می‌تواند به صورت انتقال هوایی منتقل شود. وقتی که فرد مبتلا عطسه، سرفه یا حتی صحبت می‌کند، قطرات ریز آب دهانی یا مدفوع که حاوی ویروس است، در هوا منتشر می‌شوند و در صورت تنفس آن قطرات، روتاویروس وارد بدن فرد دیگر می‌شود.

ناشناس: هر چند بسیار نادر است، اما برخی از موارد انتقال روتاویروس ناشناس بوده و دقیقاً نمی‌توان تعیین کرد که چگونه انتقال اتفاق افتاده است.

انواع مختلف ویروس روتاویروس

۹ گونه از این جنس وجود دارد که با نام‌های A، B، C، D، F، G، H، I و J شناخته می‌شوند. روتاویروس A، شایع‌ترین گونه، عامل بیش از ۹۰ درصد عفونت‌های روتاویروسی در انسان است.

روتاویروس از طریق مدفوع – دهان منتقل می شود. سلول های روده کوچک را آلوده کرده و به آن آسیب می رساند و باعث گاستروانتریت می شود (که اغلب به آن “آنفولانزای معده” می گویند، علیرغم اینکه ارتباطی با آنفولانزا ندارد).

تاریخچه روتاویروس

روتاویروس در سال ۱۹۷۳ توسط روت بیشاپ و همکارانش توسط تصاویر میکروگراف الکترونی کشف شده است، تقریباً یک سوم از بستری شدن در بیمارستان به دلیل اسهال شدید در نوزادان و کودکان را تشکیل می‌دهد، اهمیت آن از لحاظ تاریخی در جامعه بهداشت عمومی دست کم گرفته شده است. به ویژه در کشورهای در حال توسعه. روتاویروس علاوه بر تأثیری که بر سلامت انسان دارد، سایر حیوانات را نیز آلوده می کند و عامل بیماری زا برای دام ها است.

مرگ و میر روتاویروس

آنتریت روتاویروسی معمولاً یک بیماری به راحتی قابل کنترل در دوران کودکی است، اما در بین کودکان زیر ۵ سال روتاویروس باعث مرگ ۱۵۱۷۱۴ نفر بر اثر اسهال در سال ۲۰۱۹ شد. در ایالات متحده، قبل از شروع برنامه واکسیناسیون روتاویروس در دهه ۲۰۰۰، روتاویروس باعث حدود ۲.۷ میلیون مورد گاستروانتریت شدید در کودکان، تقریبا ۶۰۰۰۰ بستری شدن در بیمارستان و حدود ۳۷ مرگ در هر سال می شد. پس از معرفی واکسن روتاویروس در ایالات متحده، نرخ بستری شدن در بیمارستان به طور قابل توجهی کاهش یافته است. کمپین های بهداشت عمومی برای مبارزه با روتاویروس بر ارائه درمان آبرسانی خوراکی برای کودکان آلوده و واکسیناسیون برای جلوگیری از این بیماری تمرکز دارد. بروز و شدت عفونت های روتاویروس به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

منبع:‌آزمایشگاه آرامش